Στις 8/10 το πρωτοβάθμιο σωματείο της Σ.Β.Ε.Ο.Δ (Συνέλευση Βάσης Εργαζόμενων Οδηγών Δικύκλου) έχει κηρύξει απεργία για τους διανομείς, τους κούριερ και τους υπαλλήλους εξωτερικών εργασιών. Η κίνηση αυτή βρίσκεται σε συνέχεια των κινητοποιήσεων και των διεκδικήσεων του σωματείου και των εργαζομένων του κλάδου για την συμπερίληψη τους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, την κατοχύρωση ενιαίας ειδικότητας ως “επαγγελματία οδηγού δικύκλου”, την καθολική εφαρμογή του ν. 4611 που ψηφίστηκε το 2019 και θεσπίζει την υποχρεωτική παροχή μέσων ατομικής προστασίας και εταιρικού δίκυκλου ή την καταβολή τουλάχιστον του 15% του βασικού μισθού για την συντήρηση ιδιωτικού δίκυκλου καθώς και την καταβολή των εξόδων κίνησης ξεχωριστά.
Ο κλάδος της διανομής έχει εξελιχθεί σε ένα ιδιαίτερο χρήσιμο γρανάζι για την οικονομία τόσο λόγω της άμεσης σύνδεσης του με τον διογκωμένο στην Ελλάδα κλάδο του επισιτισμού όσο και λόγω των πλεονεκτημάτων που παρέχει στα αφεντικά αναφορικά με την δυνατότητα για γρήγορη και ευρεία κίνηση των εμπορευμάτων. Με την ενίσχυση της διανομής κατ’ οίκον μέσω της αύξησης των take-away καταστημάτων και την διάδοση των παραγγελιών μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών (E-food, Wolt κτλ) δίνεται πλέον σε ευρεία κλίμακα η δυνατότητα εξυπηρέτησης πελατών σε μεγάλη απόσταση και παράλληλα μειώνεται το κόστος για το κεφάλαιο. Λιγότεροι εργαζόμενοι μπορούν να εξυπηρετήσουν μεγάλο όγκο πελατών σε διάφορες περιοχές μειώνοντας με αυτό τον τρόπο και τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων που προέρχονται από την ύπαρξη μεγάλων χώρων για τραπεζοκαθίσματα και παραρτημάτων μιας αλυσίδας σε διάφορες περιοχές. Μέσα σ’ αυτή την πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από τους εντατικούς ρυθμούς εργασίας προς όφελος της αύξησης των κερδών των αφεντικών, οι εργαζόμενοι στον κλάδο της διανομής τόσο από μισθολογικής άποψης όσο και από την άποψη των εργατικών παροχών αποτελούν ένα από τα πλέον υποτιμημένα και επισφαλή κομμάτια της εργατικής τάξης.
Το εργασιακό καθεστώς που τους επιβάλλεται και οι αντιξοότητες της ίδιας τους της εργασίας δικαιολογούν σε απόλυτο βαθμό το δίκαιο αίτημα των εργαζομένων για βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα. Εάν μελετήσουμε τους στατιστικούς δείκτες, οι εργαζόμενοι στην διανομή βρίσκονται ανάμεσα στις πρώτες θέσεις με τα περισσότερα εργατικά ατυχήματα. Η πίεση για αποδοτικότητα στον μικρότερο δυνατό χρόνο, οι εντατικοί ρυθμοί εργασίας λόγω της έλλειψης προσωπικού, η μη παροχή μέσων προστασίας από τις εταιρείες σε συνδυασμό με τις αντίξοες καιρικές συνθήκες που συναντούν συχνά στην διάρκεια της εργασίας τους είναι παράγοντες που πλήττουν μεταξύ άλλων και τον κλάδο των διανομέων έχοντας αποβεί σε πολλές περιπτώσεις μοιραίοι για την ζωή, την υγεία και την σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων.Παρατηρώντας την μεγάλη εικόνα, μπορούμε να δούμε πως τα εργατικά ατυχήματα έχουν αυξηθεί κατά τα τελευταία χρόνια ως απόρροια και της γενικευμένης απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων που έφερε η διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Εκατοντάδες είναι οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα ανά έτος που θυσιάζονται χάνοντας τις ζωές τους στο βωμό του καπιταλισμού, στο βωμό της κερδοφορίας των αφεντικών. Εκατοντάδες είναι και τα μη καταγεγραμμένα περιστατικά εργατικών ατυχημάτων ή δυστυχημάτων τα οποία μένουν στην αφάνεια και θάβονται είτε υπό τον φόβο και την απειλή της απόλυσης είτε λόγω της ευρείας επικράτησης της μαύρης εργασίας που δεν παρέχει καμία κάλυψη και κανένα δικαίωμα διεκδίκησης αποζημίωσης στον εργαζόμενο.
Επιπλέον ένα από τα κύρια προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι διανομείς είναι η επικράτηση των ευέλικτων μορφών εργασίας. Είναι γεγονός πως οι συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης έχουν σημειώσει κατακόρυφη άνοδο εις βάρος των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης κατά τα χρόνια της κρίσης. Ενδεικτικά είναι και τα νούμερα, σύμφωνα με τα οποία από το 21% το 2009 οι συμβάσεις εκ περιτροπής και μερικής απασχόλησης σκαρφάλωσαν στο 54% επί των συνολικών προσλήψεων. Η συνθήκη αυτή καταδεικνύει την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων που έχει κυριαρχήσει στην αγορά εργασίας με το χτύπημα στην πλήρη και μόνιμη απασχόληση προς όφελος της προσωρινής και της μερικής εργασίας με την ανασφάλεια, τους κουτσουρεμένους μισθούς και την κουτσουρεμένη ασφάλιση που αυτά συνεπάγονται. Το φαινόμενο των ευέλικτων μορφών εργασίας εμφανίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στον κλάδο του επισιτισμού και κατά προέκταση στο delivery όπου παρατηρείται έντονη προσωρινότητα στην εργασία και κατ’ ουσίαν μια διαρκής ανακύκλωση εργατικού δυναμικού και ανέργων κυρίως νεαρής ηλικίας που αναγκάζονται να κάνουν και παραπάνω από μια “ευέλικτη” δουλειά για να βγάλουν τα προς το ζην.
Είναι φανερό και από την καθημερινή μας εμπειρία πως στο σκηνικό της εργασιακής επισφάλειας και την ταξικής εκμετάλλευσης που επιβάλλει το ληστρικό σύστημα του καπιταλισμού, οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται από τα αφεντικά ως αναλώσιμοι, ως εξαρτήματα μιας μηχανής τα οποία όταν θα αχρηστευτούν θα τα αντικαταστήσουν με κάποια άλλα φθηνότερα και πιο αποδοτικά. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο διαμορφώνονται οι όροι και οι συνθήκες εργασίας. Οι χαμηλοί μισθοί, η αδήλωτη ή υποδηλωμένη εργασία, η εντατικοποίηση και η ανασφάλεια που προκαλούν τα υψηλά ποσοστά ανεργίας είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν την αγορά εργασίας εν συνόλω και όπως είναι αναμενόμενο συναντώνται και στον τομέα της διανομής.
Σ’ αυτό το σημείο ανακύπτουν κάποια ερωτήματα με τα οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι καθημερινά: πώς να διαμαρτυρηθείς για τις συνθήκες εργασίας σου όταν υπάρχει από πάνω σου η λαιμητόμος της απόλυσης, πώς να ζητήσεις αύξηση του μισθού σου όταν υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι που είναι διατεθειμένοι να δουλέψουν με λιγότερα, πώς θα τα βγάλεις πέρα όταν τραυματιστείς σε εργατικό ατύχημα και δουλεύεις ανασφάλιστος; Στα ερωτήματα αυτά όπως έχει αποδειχθεί και από την ιστορική εμπειρία δεν μπορεί να υπάρξει καμία ατομική διέξοδος, δεν μπορεί να δοθεί καμία ατομική λύση που να προασπίζει και να προάγει τα ταξικά συμφέροντά μας. Οι όροι του αγώνα για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας και οι συσχετισμοί δύναμης που καθορίζουν την επίτευξη ή όχι των διεκδικήσεων μας καθορίζονται από το επίπεδο της ταξικής πάλης. Λύσεις και απαντήσεις μπορούν να δοθούν μόνο με την πρόταξη των συλλογικών διεκδικήσεων των εργαζομένων, μόνο με την ταξική οργάνωση και τους ταξικούς αγώνες για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων και την προάσπιση των συμφερόντων μας απέναντι στα αφεντικά και τους κρατικούς τους προστάτες.
Από την αρχή της εκδήλωσης της πανδημίας του covid-19 και τα μαζικά lockdown έως και σήμερα εκατομμύρια είναι οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε συνθήκες γαλέρας χωρίς κανένα ή με ελάχιστα μέτρα προστασίας. Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων πυροδοτώντας μια νέα μεγάλη ύφεση και συνακόλουθα επιταχύνοντας την καπιταλιστική και κρατική αναδιάρθρωση που βρισκόταν ήδη σε ισχύ. Στον τομέα των εργασιακών, νέα αντεργατικά μέτρα ψηφίστηκαν και πρόκειται να ψηφιστούν στο άμεσο μέλλον για να επουλωθούν οι ζημίες της καπιταλιστικής οικονομίας. Τους τελευταίους μόνο μήνες, με διαδοχικές πράξεις νομοθετικού περιεχομένου η κυβέρνηση μεταξύ άλλων ενίσχυσε τις ελαστικές σχέσεις εργασίας με την νομοθέτηση της δυνατότητας εφαρμογής εκ περιτροπής εργασίας για το 50% των εργαζομένων μιας επιχείρισης, έδωσε το ελεύθερο στα αφεντικά να τροποποιούν το ωράριο των εργαζομένων κατά το δοκούν χωρίς να το δηλώνουν αφήνοντας ανεξέλεγκτη την αδήλωτη εργασία και τις απλήρωτες υπερωρίες, ανέστειλε την λειτουργία της επιθεώρησης εργασίας και μείωσε το δώρο Χριστουγέννων για τους εργαζόμενους που βρίσκονται σε αναστολή σύμβασης. Ταυτόχρονα, με νομοσχέδια όπως αυτό της απαγόρευσης των διαδηλώσεων, σχεδιάζει ήδη τα μέτρα προληπτικής αντιεξέγερσης που θα εφαρμόσει σε ένα πιθανό μαζικό κοινωνικό ξέσπασμα που θα πυροδοτηθεί από το ακόμη πιο έντονο υφεσιακό κύμα που έρχεται.
Οι εργαζόμενοι στον κλάδο της διανομής ήταν μέσα σ’ αυτούς που συνέχισαν να δουλεύουν εν μέσω καραντίνας για μην σταματήσουν τα γρανάζια της οικονομίας να κινούνται, για να μην διακοπεί η κερδοφορία των αφεντικών. Ήταν μέσα σ’ αυτούς που ο πρωθυπουργός ονόμασε “ήρωες της πανδημίας”. Για να δούμε όμως, ποια ήταν η αντιμετώπιση των επονομαζόμενων “ηρώων”; Κατά την διάρκεια του lockdown και του μαζικού εγκλεισμού η εργασία των διανομέων εντατικοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό, καθώς μέσω της εργασίας τους ήταν αυτοί που κλήθηκαν να αναπληρώσουν σε ένα μέρος την βραχυκύκλωση της κατανάλωσης με τις κατ’ οίκον μεταφορές εμπορευμάτων. Την ίδια στιγμή που ο φόρτος και οι ώρες εργασίας για τους διανομείς πολλαπλασιάζονται, οι μεγάλες ταχυμεταφορικές εταιρείες συμπεριλήφθηκαν στις πληττόμενες επιχειρήσεις απολαμβάνοντας όλα τα προνόμια που παρέχονται από το κράτος. Από την άλλη πλευρά, όχι μόνο καμία βελτίωση δεν είδαμε για τους διανομείς αλλά αντιθέτως σχεδιάζεται η ανάκληση της εγκυκλίου που προβλέπει την καταβολή των εξόδων κίνησης των οδηγών ξεχωριστά από το επίδομα χρήσης ιδιωτικού δίκυκλου. Η ταξική διαχείριση της νέας ύφεσης από την πλευρά του κράτους είναι φανερή. Το ποιοι θα κληθούν να αποσβέσουν τις ζημίες των αφεντικών και να καλύψουν τις τρύπες στον κρατικό προϋπολογισμό είναι γνωστό. Πόσο μάλλον σε κλάδους όπως ο τουρισμός και κατά προέκταση ο επισιτισμός και το delivery πάνω στους οποίους έχει επενδυθεί η ανάκαμψη της οικονομίας τα πράγματα για τους εργαζόμενους είναι ακόμα πιο σκούρα. Όπως είναι ευρέως γνωστό κάθε “ανάκαμψη” προϋποθέτει ταυτόχρονα και εργασιακές συνθήκες γαλέρας, προϋποθέτει εντατικοποίηση και φθηνότερη εργατική δύναμη.
Η επίθεση που δέχεται η εργατική τάξη στο σύνολο της είναι και θα εξακολουθήσει να είναι ολομέτωπη. Σ’ αυτή την κρίσιμη συγκυρία που διανύουμε είναι απαραίτητο να αγωνιστούμε για την ανασυγκρότηση και την συσπείρωση της τάξης μας, για την προάσπιση των ταξικών μας συμφερόντων. Αναλογιζόμενοι τις αστοχίες του παρελθόντος, τις ελλείψεις και τις ανεπάρκειες μας θα πρέπει ως πολιτικά οργανωμένοι αναρχικοί και παράλληλα ως κομμάτι της τάξης των εκμεταλλευομένων να επεξεργαστούμε και να προάγουμε νέους τρόπους για την οργάνωση και την αναβάθμιση της ταξικής πάλης, νέες μεθόδους δράσης και παρέμβασης στους χώρους εργασίας, στους ταξικούς αγώνες και τα κινήματα. Θεωρούμε πως για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας τόσο ο εργοδοτικός όσο και ο γραφειοκρατικός κομματικός συνδικαλισμός έχουν καταδείξει τον χαρακτήρα και τα αποτελέσματα τους. Η περιφρούρηση της Βουλής από ομάδες του ΠΑΜΕ στα μεγάλα εξεγερσιακά γεγονότα της πλατείας Συντάγματος, η εκκωφαντική σιωπή της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ σε ψηφίσεις μέτρων-σταθμών με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την ψήφιση των μέτρων για την δ’ αξιολόγηση του χρέους (που συνοδεύτηκε με τις γνωστές “μεταμνημονιακές θριαμβολογίες”), οι πορείες που καλούν κάθε τόσο οι οποίες έχουν καταλήξει να είναι άνευροι περίπατοι στο κέντρο της Αθήνας είναι κάποια ενδεικτικά στιγμιότυπα για τον ρόλο των συγκεκριμένων συνδικαλιστικών φορέων.
Από την πλευρά μας, ως αναρχικοί δεν θα μπορούσαμε να μείνουμε αδιάφοροι μπροστά στις ταξικές διεκδικήσεις και τους ταξικούς αγώνες. Αναγνωρίζουμε την χρησιμότητα της ύπαρξης συνδικάτων τόσο λόγω της προώθησης μέσω αυτών του αγώνα για βελτιώσεις στην ζωή των εργαζομένων, όσο και λόγω της ταξικής αλληλεγγύης και συνειδητοποίησης που μπορούν να προωθήσουν αυτές οι ενώσεις μέσα στο σώμα των εργατών. Στηρίζουμε την διακριτή οργάνωση της εργατικής τάξης στους χώρους δουλειάς. Η στάση μας δεν θα μπορούσε άλλωστε να ήταν διαφορετική, καθώς προσδοκούμε και αγωνιζόμαστε για μια Κοινωνική Επανάσταση η οποία δεν μπορεί να είναι προϊόν μιας αποκομμένης και διαχωρισμένης από την κοινωνική βάση πολιτικής ελίτ, αλλά μόνο ο καρπός των αγωνιστικών διεργασιών ενός μαζικού κινήματος της τάξης των εργαζομένων και της νεολαίας που θα επαναστατήσει και θα αποδεσμευτεί από της αλυσίδες της μισθωτής σκλαβιάς. Ο νέος κόσμος που οραματιζόμαστε, η αταξική/ακρατική κοινωνία για την οποία παλεύουμε, χτίζεται στο κέλυφος του παλιού κόσμου, γκρεμίζοντας τον. Και χτίζεται από τον κόσμο της εργασίας, την νεολαία, την εκμεταλλευόμενη και καταπιεσμένη κοινωνία. Όπως έλεγε και η πρώτη επαναστατική ένωση των εργαζομένων, γνωστή ως Α’ διεθνή, μέσα από την οποία ξεπρόβαλε και καθιερώθηκε ο οργανωμένος αναρχισμός: “η υπόθεση της απελευθέρωσης του προλεταριάτου, είναι υπόθεση του ίδιου του προλεταριάτου”.
Εντούτοις, το εργατικό συνδικάτο, ως ένωση που συγκροτείται πάνω στα κοινά και άμεσα συμφέροντα των εργαζομένων και στοχεύει στην βελτίωση των όρων εργασίας τους, δεν μπορεί ακριβώς λόγω της φύσης του και των εγγενών περιορισμών του να θεωρηθεί επαναστατικό. Η οικονομική πάλη και ο συνδικαλισμός φτάνουν έως την διεκδίκηση και δεν αρκούν για τον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Δεν αρκεί ούτε η ταξική οργάνωση (από μόνη της) από την σκοπιά των ελευθεριακών/αναρχικών συνδικάτων όπως πρότασσε το παλαιότερο αναρχοσυνδικαλιστικό ρεύμα. Η διάκριση των επιπέδων οργάνωσης (αυτό που έχει οριστεί στην αναρχική θεωρία ως “οργανωτικός δυισμός”) είναι η αναγκαία διάκριση των βαθμίδων οργάνωσης που είναι κομβικές για την ανάπτυξη ενός επαναστατικού κινήματος. Έχουμε την ανάγκη για ένα ακηδεμόνευτο από θεσμικούς φορείς, ρεφορμιστές και κομματικούς πάτρωνες εργατικό/ταξικό/κοινωνικό κίνημα, το οποίο να αλληλεπιδρά οργανικά με το επίσης αναγκαίο πολιτικό σκέλος του επαναστατικού κινήματος, τον οργανωμένο αναρχισμό. Η πολιτική οργάνωση των αναρχικών είναι καθοριστική για την παρέμβαση στους μαζικούς χώρους και το εργατικό κίνημα, είναι καθοριστική για την αύξηση της επιρροής του αναρχισμού. Ο ρόλος της θα πρέπει να είναι πρωταγωνιστικός, όχι όμως με όρους καθοδηγητικής πρωτοπορίας λενινιστικού τύπου. Κάθε αξίωση πολιτικής εκμετάλλευσης “απ’ τα έξω” των αγώνων της εργατικής τάξης σηματοδοτεί την απομάκρυνση από τους ελευθεριακούς στόχους, είτε προέρχεται από αυτόφωτες κομματικές πρωτοπορίες, είτε από “μπλανκιστικές” ελίτ.
Στον παρόντα χρόνο, η οργανωμένη δράση των αναρχικών στον κόσμο της εργασίας θεωρούμε πως θα πρέπει να επισημαίνει την αναγκαιότητα διασύνδεσης των επί μέρους αγώνων των εργατών/τριων και την συνολικοποίηση τους προς μια στρατηγική επαναστατική κατεύθυνση, αφού όπως τονίσαμε και παραπάνω, η συνδικαλιστική δράση δεν είναι αρκετή για την ανάπτυξη ενός επαναστατικού κινήματος. Σημαντικός στόχος για εμάς είναι η πύκνωση της αναρχικής παρέμβασης στους χώρους εργασίας, η προαγωγή της ταξικής αλληλεγγύης και η στήριξη μας στους ταξικούς αγώνες του παρόντος και του μέλλοντος. Προς αυτή την κατεύθυνση, στηρίζουμε ταξικά και πολιτικά, την απεργιακή κινητοποίηση που καλείται από την ΣΒΕΟΔ στις 8/10.
Ζήτω η Εργατική Τάξη – Να πάρουμε στα χέρια μας την παραγωγή
Ζήτω η Κοινωνική Επανάσταση – Ζήτω ο Αναρχισμός
